Kredyty gotówkowe są niezwykle popularnymi zobowiązaniami finansowymi Polaków, o czym wielokrotnie już przypominaliśmy. Najnowsze dostępne dane Biura Informacji Kredytowej wskazują, że w maju 2025 r. nasi rodacy spłacali 7,65 mln kredytów gotówkowych. Wieloma podobnymi cechami jak “gotówki” wyróżniają się kredyty ratalne stanowiące kolejne 7 mln umów. Trudno się więc dziwić, że popularne są pytania o to, kiedy nadpłacać kredyt gotówkowy. Nasz artykuł oprócz odpowiedzi na takie pytanie przypomina również o tym, że instytucja finansowa po nadpłacie powinna proporcjonalnie zwrócić prowizję przygotowawczą za kredyt. Na końcu tekstu znajdują się natomiast odpowiedzi na często zadawane pytania (FAQ) w temacie nadpłat.
Wiele osób w ogóle nie zastanawia się, jakie są argumenty za nadpłacaniem kredytu gotówkowego traktując je niejako intuicyjnie. Wydaje się jednak, że trzeba zadać na wstępie podstawowe pytanie dotyczące nie tego, kiedy nadpłacać kredyt gotówkowy, ale dlaczego w ogóle warto dokonywać nadpłaty. Dla sporej części posiadaczy “gotówek” nadpłata wiąże się z większym komfortem psychicznym. Mówimy nie tylko o osobach, które z zasady unikają większych zobowiązań finansowych. Poza tym nadpłacenie kredytu gotówkowego podobnie jak w przypadku innych kredytów, oznacza spadek miesięcznej raty (przy zachowaniu dotychczasowej długości okresu spłaty) albo skrócenie okresu kredytowania. Innymi słowy, dług spłacimy szybciej albo będzie stanowił on mniejsze obciążenie budżetu domowego.
Jednak najważniejszym argumentem na korzyść nadpłaty pozostaje spadek łącznej sumy kosztów kredytowania. W relacjach z bankiem sprawa jest dość prosta. Mianowicie, poziom wspomnianych kosztów zależy od tego jak dużą kwotę pożyczamy, na jak długi termin oraz z jak wysoką stawką oprocentowania. Dzięki nadpłacie długu, klient zmniejsza przedterminowo swoje saldo zadłużenia, co oznacza dla banku mniejszą podstawę do naliczania odsetek. Mówiąc inaczej, pewna część kredytu podlega oprocentowaniu przez krótszy okres. W kontekście podstawy oprocentowania warto pamiętać o częstej praktyce banków, jaką jest naliczanie odsetek również od kredytowanej prowizji przygotowawczej.
Kredytobiorcy nie powinni jednak traktować wcześniejszej spłaty kredytu jako podstawy swoich wszelkich działań finansowych. O co chodzi? Mianowicie, trzeba również pamiętać o konieczności zachowania płynności finansowej. Doradcy kredytowi dość często przytaczają historie klientów, którzy zgłosili się do nich z potrzebą zaciągnięcia kredytu na bieżące potrzeby po nadpłacie wcześniej zaciągniętego zobowiązania. Mowa o sytuacjach, w których dłużnik banku tak mocno chciał spłacić szybciej swoje zobowiązanie, że przeznaczył na ten cel wszystkie swoje oszczędności i utracił płynność finansową w obliczu niespodziewanego zdarzenia (np. choroby lub zwolnienia z pracy). Takich sytuacji z całą pewnością należy unikać.
Skoro już wiemy, jakie jest uzasadnienie dla nadpłacania, ale również nienadpłacania kredytu gotówkowego, to teraz warto odpowiedzieć na tytułowe pytanie o to, kiedy nadpłacać kredyt gotówkowy. Już wcześniej pojawiła się wskazówka mówiąca, że nadpłacanie jest uzasadnione, jeśli po takiej operacji nadal będziemy mieli środki pozwalające pokryć bieżące wydatki oraz sprostać niespodziewanym sytuacjom. Mowa o kwocie zapewniającej np. utrzymanie gospodarstwa domowego przez okres wynoszący 3 – 6 miesięcy w obliczu utraty wszelkich wpływów finansowych.
Wiele osób uważa, że odpowiedzią na pytanie o to, kiedy nadpłacać kredyt gotówkowy jest porównanie oprocentowania depozytów bankowych (lokat/kont oszczędnościowych) oraz bieżącego oprocentowania kredytu. Rzeczywiście warto brać pod uwagę taką różnicę, która na ogół jest niekorzystna dla kredytobiorcy (tzn. oprocentowanie osiągalnych dla niego depozytów jest mniejsze niż oprocentowanie spłacanego kredytu). Wspomniana różnica ma jednak zmienny poziom, co sprawia, że motywacja do nadpłaty nie zawsze jest tak samo silna. Warto również pamiętać, że niektóre kredyty gotówkowe mają stałe oprocentowanie. W przypadku takich “gotówek”, może mieć miejsce dość rzadka sytuacja polegająca na tym, że oprocentowanie kredytu będzie mniejsze niż oprocentowanie lokaty.
Osoby pytające o to, kiedy nadpłacać kredyt gotówkowy, powinny pamiętać o jeszcze innych aspektach. Chodzi o to, że nadpłata w pewnych okolicznościach będzie bardziej opłacalna finansowo, czyli przyniesie bardziej widoczne oszczędności. Większy efekt finansowy związany z przedwczesną spłatą osiągniemy oczywiście w przypadku wyższego oprocentowania kredytu. Warto też pamiętać, że nadpłata dokonana wcześniej (szybciej licząc od podpisania umowy kredytowej) oznacza większe korzyści finansowe, ponieważ przez dłuższy czas saldo zadłużenia kredytowego będzie mniejsze. Oczywiście to nie oznacza, że należy silić się na nadpłatę w każdych okolicznościach – nie pozostawiając sobie odpowiedniej “poduszki finansowej”.
Osoby pytające kiedy nadpłacać kredyt gotówkowy przed podjęciem decyzji o wcześniejszym zwrocie pieniędzy, na pewno powinny wiedzieć, że instytucja finansowa ma obowiązek oddać proporcjonalną część pobranej wcześniej prowizji za udzielenie kredytu gotówkowego. Podstawę do roszczenia o zwrot prowizji stanowi artykuł 49 ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z nim: “w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą”. Po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 11 września 2019 r. (w sprawie C-383/18) nie ma już wątpliwości, że proporcjonalne rozliczenie kosztów powinno obejmować również prowizję przygotowawczą.
Każda osoba zastanawiająca się, kiedy nadpłacać kredyt gotówkowy powinna też wiedzieć, że w przypadku częściowej nadpłaty, jej prawo do domagania się zwrotu części prowizji przygotowawczej i innych kosztów będzie zależało od tego, czy okres kredytowania po wcześniejszym zwrocie długu został skrócony. Brak zmiany okresu spłaty oznacza brak częściowego zwrotu prowizji oraz innych kosztów. Możliwość uzyskania wspomnianego zwrotu to kolejny argument na rzecz skrócenia okresu spłaty w razie wcześniejszego oddania części pożyczonego kapitału. Pierwszym argumentem jest większa redukcja łącznego kosztu odsetkowego niż przy pozostawieniu dotychczasowego okresu kredytowania (z mniejszą ratą).
Czy krajowe banki w ramach kredytów gotówkowych mogą pobierać prowizję za wcześniejszą spłatę długu?
W przypadku kredytów gotówkowych oraz innych kredytów konsumenckich (np. pożyczek pozabankowych), obowiązują zasady wcześniejszej spłaty wyznaczone przez ustawę z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2024 r. poz. 1497 z późn. zm.). Ten akt prawny wyznacza dość skomplikowane i restrykcyjne dla instytucji finansowych zasady naliczania prowizji za wcześniejszą spłatę (tzw. prowizji rekompensacyjnej). W związku z powyższym, całkiem spora grupa kredytodawców nie nalicza wspomnianej prowizji i jednocześnie dolicza koszty wcześniejszej spłaty do oprocentowania pobieranego od wszystkich klientów. Ewentualną prowizję za nadpłatę trzeba jednak wziąć pod uwagę w kalkulacji opłacalności wcześniejszego zwrotu kredytu.
Jak można obliczyć korzyści w złotych wynikające z wcześniejszej spłaty kredytu i dzięki temu ocenić, kiedy nadpłacać kredyt gotówkowy?
Taką kalkulację może wykonać doradca kredytowy (np. ten sam, który pomagał w zaciągnięciu kredytu gotówkowego). Poza tym w Internecie dostępne są różnego rodzaju kalkulatory nadpłat, ale mimo wszystko lepsze wydaje się skorzystanie z pomocy eksperta. Wyjaśni on, jakie założenia zostały przyjęte podczas obliczeń. W przypadku kredytu ze zmiennym oprocentowaniem, trzeba np. przyjąć średnią stawkę oprocentowania na resztę okresu spłaty.
