Sankcja kredytu darmowego to rozwiązanie prawne, które jest atrakcyjne dla kredytobiorców ze względu na pokaźną potencjalną wysokość zwrotu możliwego do uzyskania od banku. W jednym z naszych innych artykułów analizowaliśmy wyroki, które kończyły się odzyskaniem przez kredytobiorcę kwoty wynoszącej nawet ponad 100 000 zł (po doliczeniu odsetek za opóźnienie). Trudno się więc dziwić, że dla wielu osób, które interesuje sankcja kredytu darmowego, kalkulator jest poszukiwanym narzędziem. Postanowiliśmy jednak wyjaśnić, dlaczego takie narzędzie (dostępne zwykle online) nie odpowiada na wszystkie pytania kredytobiorcy. W niektórych przypadkach źle skonstruowany lub nieczytelny kalkulator, niestety może nawet wprowadzić kredytobiorcę w błąd. Na końcu artykułu pod tytułem “Sankcja kredytu darmowego – kalkulator jest niezbędny (FAQ)?” odpowiadamy na często zadawane pytania.
Wydaje się, że na wstępie warto w ogóle wyjaśnić do czego może przydać się kalkulator w kontekście sankcji kredytu darmowego. Zrozumienie działania wspomnianego kalkulatora będzie z kolei niemożliwe bez znajomości zasad prawnych, na których bazuje sankcja kredytu darmowego. Przypomnijmy zatem, że sankcja kredytu darmowego jako rozwiązanie przewidziane przez artykuł 45 ustawy o kredycie konsumenckim zapewnia zwolnienie klienta instytucji finansowej (banku, SKOK-u lub firmy pożyczkowej) z niemal wszystkich kosztów kredytowych – poza kosztami ustanowienia zabezpieczeń oraz odsetkami za opóźnienie. Jednak takie zwolnienie jest możliwe tylko w razie naruszenia przez kredytodawcę przepisów ustawy o kredycie konsumenckim dotyczących:
Zgodnie z przeważającym poglądem, sankcja kredytu darmowego (SKD) jest możliwa tylko w przypadku złamania przez instytucję finansową co najmniej jednego z wymienionych powyżej przepisów (zobacz: Wyrok Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 26 marca 2024 r. – sygnatura akt: I C 465/23). Dodatkowy warunek to złożenie przez kredytobiorcę odpowiedniego oświadczenia najpóźniej w ciągu roku od wykonania umowy kredytowej. Ponownie warto powołać się na pogląd przeważający w doktrynie i orzecznictwie, zgodnie z którym roczny termin trzeba naliczać od ostatecznego rozliczenia stron (czasem to ostateczne rozliczenie kończy czynność kredytodawcy, a nie konsumenta – zobacz: Wyrok Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 15 maja 2024 r. – sygnatura akt: I C 527/23).
Złożenie przez konsumenta oświadczenia o skorzystaniu z SKD jest możliwe przed spłatą kredytu, a nawet w razie opóźnienia ze spłatą rat lub wypowiedzenia umowy kredytowej – niezależnie od przyczyny takiej czynności oraz strony umowy dokonującej wypowiedzenia (zobacz: T. Czech [w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2023, art. 45). Osobie, którą interesuje sankcja kredytu darmowego, kalkulator oczywiście nie powie, czy zachodzą prawne przesłanki do zastosowania tejże sankcji. Taka analiza umowy kredytowej wymaga znajomości orzecznictwa oraz wiedzy prawnej, którą posiada ekspert (np. dobry prawnik Warszawa).
Konsumentowi, którego interesuje sankcja kredytu darmowego, kalkulator może podpowiedzieć jedynie to, jaka kwota będzie możliwa do uzyskania w razie pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy. To ważna informacja, ale jednak dalece niewystarczająca w kontekście decyzji o ewentualnym wytoczeniu powództwa. Tak więc rola kalkulatora jest bardzo pomocnicza i w żadnym razie nie należy takiego narzędzia traktować jako wyroczni w kwestiach związanych z sankcją kredytu darmowego. Oczywiście cały czas zakładamy, że wspomniany kalkulator generuje poprawne obliczeniowo wyniki, co nie zawsze jest takie oczywiste. Warto pamiętać, że w przypadku sankcji kredytu darmowego sytuacja jest nieco inna niż w przypadku zwrotu prowizji przygotowawczej po nadpłacie. Mechanizm rozliczenia jest bowiem inny, a kwestie prawne bardziej skomplikowane i mniej jednoznaczne.
Trzeba również zwrócić uwagę, że kalkulator dotyczący sankcji kredytu darmowego to narzędzie wymagające od użytkownika pewnej wiedzy finansowej. Jeżeli taki kalkulator ma zapewnić prawidłowe wyniki, to trzeba będzie do niego wpisać chociażby dokładną wartość pobranej przez instytucję finansową prowizji przygotowawczej oraz zapłaconych dotychczas odsetek i innych kosztów. Mówimy bowiem o kwotach, które będą podlegać zwrotowi i w związku z tym powinny zostać objęte ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spłacie. Sankcja kredytu darmowego (SKD) zapewnia również zwolnienie z kosztów kredytowych na przyszłość, ale taki dodatkowy przywilej (oprócz zwrotu pobranych kosztów) także jest efektem wygranego przez konsumenta postępowania sądowego. Instytucje finansowe niechętnie przyznają bowiem, że kredytobiorca może skorzystać z SKD – nawet w oczywistych sprawach.
Powyższe informacje sugerują, że kalkulator dotyczący sankcji kredytu darmowego nie zastąpi konsultacji z ekspertem prawnym. Taki wniosek jest jak najbardziej słuszny. Kluczowym elementem wstępnej analizy sytuacji jest bowiem badanie umowy kredytowej. Czasem (choć niezbyt często) wspomniane badanie może wykazać, że nie ma mocnych podstaw do skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Po co wobec tego przy pomocy kalkulatora najpierw wyliczać sobie potencjalne korzyści finansowe, których i tak nie będzie można zrealizować? W takiej sytuacji konsumenta czeka jedynie zawód. Wydaje się zatem, że właściwa jest kolejność, która najpierw zakłada badanie umowy kredytowej, a następnie ewentualne obliczenie zwrotu kosztów.
Możliwa jest również inna negatywna sytuacja. Mianowicie konsumentowi, którego interesuje sankcja kredytu darmowego, kalkulator pokazuje zaniżony poziom spodziewanych korzyści – na przykład ze względu na błąd programistyczny, wpisanie niewłaściwych parametrów kredytu, błędny opis kalkulatora albo niepoprawną analizę umowy kredytowej przez kredytobiorcę. W opisywanej sytuacji, konsument może pochopnie zrezygnować z dochodzenia roszczeń przeciwko bankowi. Tymczasem rozmowa z ekspertem prawnym (np. pracownikiem dobrej kancelarii prawnej Warszawa) mogłaby skorygować błędne rozumowanie kredytobiorcy co do opłacalności pozwu. Warto w tym kontekście również pamiętać, że kredytobiorcy dysponują czasem ograniczoną wiedzą na temat sankcji kredytu darmowego i nie zdają sobie na przykład sprawy z tego, że w razie sądowej wygranej uzyskają też zwolnienie z kosztów kredytowych na przyszłość.
Czy kalkulator sankcji kredytu darmowego pokazuje kwotę z odsetkami za opóźnienie w spłacie?
Wszystko w tym kontekście zależy od konstrukcji oraz dokładności wspomnianego kalkulatora. W wielu przypadkach odsetki nie są doliczane do wyniku, bo ich uwzględnienie skomplikowałoby cały mechanizm obliczeń. Tymczasem odsetki stanowią ważny element roszczenia konsumenta. Informacji o ich wysokości może udzielić dobry prawnik (np. dobry prawnik Warszawa).
Rzecznik Finansowy opublikował kalkulator dotyczący zwrotu prowizji. Czy dostępny jest podobny kalkulator obejmujący sankcję kredytu darmowego?
Faktycznie, Rzecznik Finansowy udostępnia kalkulator wyliczający zwrot prowizji w razie wcześniejszej spłaty kredytu. Na razie nie jest jednak dostępny podobny kalkulator dotyczący sankcji kredytu darmowego i nie wiemy, czy takie narzędzie kiedykolwiek się pojawi na stronie www Rzecznika Finansowego.
