Prawo rodzinne to jedna z tych gałęzi prawa, które funkcjonują najbliżej codziennych spraw przeciętnego Kowalskiego. Mimo tego, wiedza rodaków na temat wielu kwestii dotyczących prawa rodzinnego jest nadal niewystarczająca. Przeciętny internauta może mieć na przykład problemy z wyjaśnieniem, czym różni się rozwód od separacji. Wspomniana separacja to rozwiązanie, które wzbudza dość duże zainteresowanie w Internecie. Dlatego w wynikach wyszukiwania dość często pojawiają się zapytania osób chcących wiedzieć, jak wygląda wniosek o separację (pozew o separację) i kiedy można go złożyć. Wszystkie osoby zadające takie pytania, na pewno powinny wcześniej poznać konsekwencje separacji. Są one bowiem większe i bardziej daleko idące niż może sądzić wielu skłóconych małżonków.
Jeszcze przed udzieleniem odpowiedzi na tytułowe pytanie (Wniosek o separację: co warto wiedzieć?), należy przypomnieć kilka podstawowych informacji na temat samej separacji. To rozwiązanie, które dokładnie opisuje Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59). Kodeks rodzinny i opiekuńczy podaje, że zupełny, lecz nie trwały rozkład pożycia jest okolicznością, która uzasadnia wniosek o separację (pozew o separację). Jeżeli małżonkowie nie posiadają wspólnych, małoletnich dzieci, to separacja może zostać orzeczona na podstawie zgodnego żądania tych małżonków. W takiej sytuacji, postępowanie ma charakter nieprocesowy i jest o wiele szybsze oraz prostsze. Jeżeli jednak małżonkowie dochowali się dzieci wymagających opieki ze względu na wiek, to sąd ma prawo uznać, że orzeczenie separacji jest niemożliwe (z uwagi na dobro potomstwa).
Wniosek o separację (pozew o separację) powinien być dobrze przemyślany, ponieważ taka zmiana dotycząca małżonków ma bardzo daleko idące skutki. Artykuł 61 indeks 4 paragraf 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRiO) wskazuje, że separacja domyślnie wywołuje takie same skutki, jak orzeczony rozwód. Wyjątek od tej ogólnej zasady może wynikać jedynie z przepisów KRiO. Co ważne, małżonek pozostający w separacji, nie może zawrzeć nowego małżeństwa. Kolejnym ważnym efektem, jaki wywołuje uwzględniony wniosek o separację jest powstanie rozdzielności majątkowej.
Wiele osób może zapytać, w jakim celu ustawodawca wprowadził separację, skoro jej skutki są zbliżone do rozwodu, a małżonkowie nie mogą sformalizować nowego związku. Warto zatem wyjaśnić, że najważniejszym aspektem separacji odróżniającym ją od rozwodu jest możliwość powrotu do stanu wcześniejszego (poprzez zniesienie separacji). Taka zmiana skutkuje cofnięciem wcześniejszych skutków prawnego rozdziału małżonków. Wyjątek może dotyczyć rozdzielności majątkowej. Mianowicie, małżonkowie mogą ją utrzymać po zniesieniu separacji, jeżeli taka będzie ich wola. Niezależnie od uregulowań dotyczących majątku, zniesienie separacji wymaga wspólnego żądania małżonków. To ważna informacja, ponieważ wniosek o separację może złożyć tylko jeden małżonek.
Skoro już znamy podstawowe informacje o separacji, to warto wyjaśnić, jak wygląda wniosek o separację. W naszym artykule często posługujemy się tym określeniem, choć bardziej poprawne wydaje się sformułowanie „pozew o separację”. O wniosku formalnie można mówić tylko jeśli małżonkowie zgodnie złożyli wspólne pismo do sądu. Przygotowanie odpowiedniego pisma procesowego dotyczącego separacji (wniosku/pozwu) warto powierzyć ekspertowi, który specjalizuje się w tematyce prawa rodzinnego. Taki specjalista (np. dobry prawnik Warszawa) może oczywiście przygotować wspólny wniosek męża i żony. Złożenie tego wniosku jest równoznaczne z żądaniem nieorzekania przez sąd o winnym rozkładu pożycia, co dodatkowo ułatwia postępowanie. Orzeczenie sądu co do winy ma znaczenie w kontekście obowiązku alimentacyjnego na rzecz małżonka.
Niestety, w wielu sytuacjach konflikt między małżonkami będzie nieunikniony. Może się na przykład okazać, że wniosek o separację (poprawniej: pozew o separację) budzi sprzeciw męża lub żony. Taka osoba będzie w czasie postępowania sądowego prawdopodobnie próbowała udowodnić, że rozkład pożycia nie jest zupełny i/lub dobro dzieci wyklucza orzeczenie separacji. Co ważne, wyrok orzekający separację jest możliwy mimo niezgody drugiego małżonka. Warunkiem będzie brak wątpliwości sądu co do zupełnego rozkładu pożycia oraz w kwestii przeciwskazań dotyczących dobra dzieci.
Wniosek o separację (pozew o separację) powinien być bardzo dobrze przygotowany nie tylko dlatego, że między małżonkami może istnieć konflikt dotyczący zasadności samej separacji. Warto pamiętać, że wniosek o separację (pozew o separację) czasem zawiera żądanie dotyczące uregulowania przez sąd wielu dodatkowych kwestii. Chodzi głównie o podział majątku wspólnego, zasądzenie alimentów i ustanowienie zasad korzystania ze wspólnego lokum.
