Wielu dłużników posiadających zaległości płatnicze, znajduje się w bardzo złej sytuacji finansowej i majątkowej. Trudno się dziwić, bo to właśnie brak regularnych dochodów i majątku możliwego do spieniężenia jest najczęstszą przyczyną konfliktu z wierzycielem (np. bankiem). Część osób niespłacających swoich długów może mieć nadzieję, że brak wartościowego majątku pozwoli im na uniknięcie interwencji komornika oraz licytacji ruchomości i nieruchomości. W Internecie często pojawiają się takie pytania jak np. co może zrobić komornik jak nic nie mamf lub co zrobi komornik, gdy nie mam majątku. Postanowiliśmy odpowiedzieć na te częste pytania zadawane przez dłużników.
Kodeks postępowania cywilnego odpowiada na wiele pytań dotyczących egzekucji komorniczej. W tym akcie prawnym można również znaleźć odpowiedź na tytułowe pytanie (Co może zrobić komornik jak nic nie mam?). Kodeks postępowania cywilnego przewiduje możliwość umorzenia postępowania egzekucyjnego jeśli jest oczywiste, że w ramach egzekucji komorniczej nie będzie można uzyskać kwoty przekraczającej wszystkie koszty egzekucyjne.
Opisywana sytuacja jako przesłanka do umorzenia postępowania ma miejsce jeśli dłużnik zupełnie nie posiada majątku albo jego majątek podlegający egzekucji jest mało wartościowy. Trzeba podkreślić, że umorzenie postępowania egzekucyjnego ze względu na brak majątku dłużnika następuje tylko z urzędu. Oznacza to, że dłużnik nie musi wnioskować o wspomniane umorzenie (zobacz artykuł 824 kodeksu postępowania cywilnego).
Umorzenie postępowania egzekucyjnego, z pewnością nie może naruszać praw wierzyciela i osób trzecich. Zgodnie z artykułem 827 kodeksu postępowania cywilnego, przed umorzeniem postępowania egzekucyjnego (np. ze względu na brak majątku), sąd może wysłuchać zarówno wierzyciela, jak i dłużnika. Na wniosek dłużnika i/lub wierzyciela komornik powinien wydać zaświadczenie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego.
Kodeks postępowania cywilnego informuje również, że na postanowienie sądu o umorzeniu postępowania egzekucyjnego przysługuje zażalenie. Z takiego środka odwoławczego prawdopodobnie będzie chciał skorzystać niezadowolony wierzyciel. Umorzenie postępowania egzekucyjnego (np. z powodu braku majątku) skutkuje bowiem uchyleniem dokonanych czynności egzekucyjnych takich jak chociażby zajęcia.
Osoby zadające tytułowe pytanie (Co może zrobić komornik jak nic nie mam?) na pewno powinny mieć świadomość, że umorzenie postępowania egzekucyjnego jest dla dłużnika bardziej korzystne niż jego zawieszenie. Zawieszenie będzie możliwe jeśli przeszkoda w egzekucji ma charakter jedynie przemijający. Co ważne, opisywane zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie skutkuje unieważnieniem wcześniej dokonanych przez komornika czynności.
W razie zawieszenia postępowania egzekucyjnego, niestety nie można liczyć na zwrot kwot zajętych przez komornika, które trafią tymczasowo na rachunek depozytowy sądu. Zatem nie dochodzi do zaspokojenia wierzyciela (zobacz: Wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 27 maja 2016 roku – sygn. akt I C 2870/15). Z punktu widzenia wierzyciela, zawieszenie postępowania egzekucyjnego również nie jest szczególnie korzystne.
Dłużnik liczący na to, że brak majątku spowoduje umorzenie postępowania egzekucyjnego, powinien upewnić się, czy faktycznie nie posiada majątku możliwego do zajęcia przez komornika. Nawet brak konta bankowego i dochodów z tytułu wynagrodzenia lub emerytury nie oznacza całkowitego „bezpieczeństwa” dłużnika.
Osoba zadająca tytułowe pytanie (Co może zrobić komornik jak nic nie mam?), nie powinna zapominać, że wyłączenia z egzekucji określone między innymi przez artykuły 829 oraz 831 KPC nie są do końca jednoznaczne. Przykładowo, komornik może uznać, że wbrew opinii dłużnika niektóre cenne przedmioty nie podlegają wyłączeniu jako niezbędne do jego pracy. W przypadku pojazdów mechanicznych, w ogóle nie można powoływać się na fakt, że są one potrzebne do zarobkowania.
W razie wątpliwości co do legalnego działania komornika, zawsze można skorzystać z pomocy eksperta prawnego. Taki specjalista oceni, czy uzasadniona byłaby skarga na czynności komornika. Wspomniana skarga powinna spełniać wymogi przewidziane dla pisma urzędowego. Od jej prawidłowego sporządzenia będzie zależeć odpowiedź sądu.
