Alimenty bez wątpienia mogą stanowić istotną część budżetu domowego rodzica, który jest obciążony ich płatnością. Częściej mówimy o ojcu dziecka. Warto w tym kontekście pamiętać, że alimenty mogą zostać podniesione, z czego dość skwapliwie korzystają rodzice wychowujący dziecko, a nawet same dorosłe dzieci, które na przykład studiują. Obowiązek zapłaty alimentów na rzecz dorosłego już dziecka z całą pewnością może wzbudzać kontrowersje. Trudno się zatem dziwić, że w Internecie dość często znajdziemy pytania, jak przestać płacić alimenty na dorosłe dziecko. W ramach naszego artykułu postanowiliśmy wyjaśnić, jak zakończyć obowiązek alimentacyjny może rodzic dziecka, które bez problemu mogłoby się już samodzielnie utrzymać. Warto mieć świadomość, że w przypadku tego tematu duże znaczenie mają nie tylko przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Co najmniej równie ważne są wyroki sądów, które dość często odpowiadają na tytułowe pytanie (Jak przestać płacić alimenty na dorosłe dziecko?).
W przypadku pytań i tematów związanych z tak zwaną alimentacją, w pierwszej kolejności zawsze warto szukać odpowiedzi w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59). Ten akt prawny reguluje bowiem wszystkie najważniejsze kwestie związane z relacjami na linii rodzice – dzieci. Chodzi również o aspekty finansowe, z których najważniejsze na pewno dotyczą alimentów. Ważną wskazówką w kontekście odpowiedzi na pytanie o alimenty dla dorosłego dziecka jest artykuł 133 paragraf 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRIO).
Wspomniany przepis wskazuje bowiem, że: „Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”. Ponadto paragraf 3 tego samego artykułu KRIO mówi, że rodzice mogą się uchylić od obowiązku płacenia alimentów na rzecz dorosłego dziecka jeśli takie obciążenie finansowe powoduje nadmierny uszczerbek albo dziecko nie dokłada starań zmierzających w kierunku usamodzielnienia (np. nie jest zainteresowane nauką zawodu).
Natomiast wcześniejszy artykuł 133 paragraf 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustanawia wyjątek od ogólnej reguły, zgodnie z którą uprawnienie do alimentów posiadają tylko osoby znajdujące się w niedostatku. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że przypadki, w których dziecko posiada majątek generujący dochody wystarczające do jego utrzymania (np. czynsze i odsetki) są jednak rzadkie w praktyce. W związku z powyższym, można więc uznać, że brak możliwości samodzielnego utrzymania się dziecka skutkuje koniecznością zapłaty alimentów przez zobowiązanego rodzica.
Warto odnotować, że w polskim prawie rodzinnym nie ma limitu wieku, po przekroczeniu którego obowiązek alimentacyjny automatycznie by wygasał. Kodeks rodzinny i opiekuńczy jest niestety enigmatyczny w kwestii kryteriów, na podstawie których można określić, czy dziecko ma zdolność do samodzielnego zaspokajania swoich potrzeb finansowych na wystarczającym poziomie, a także czy dokłada starań zmierzających do samodzielnego utrzymania w przyszłości. Właśnie dlatego, wyroki sądów stanowią bardzo ważną odpowiedź na pytanie o to, jak przestać płacić alimenty na dorosłe dziecko.
Jeżeli chodzi o kwestie alimentacji na rzecz dorosłego dziecka, to orzecznictwo sądowe jest bogate. Trudno się dziwić, ponieważ próby kwestionowania swoich obowiązków finansowych przez rodziców nie należą do rzadkości. Ciekawe informacje na temat alimentów i związanych z nimi obowiązków znajdziemy również w literaturze prawniczej. Chodzi między innymi o informację, że nawet przebywanie dziecka w rodzinie zastępczej zapewniającej mu utrzymanie nie zwalnia rodzica z obowiązku płatności alimentów (zobacz: A. Kawałko, H. Witczak [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021, art. 133). Osoby pytające, jak zakończyć obowiązek alimentacyjny powinny również wiedzieć, że nawet pozbawienie władzy rodzicielskiej przez sąd nie skutkuje wygaśnięciem obowiązków finansowych związanych z alimentami.
W przypadku wyroków sądowych, na szczególną uwagę zasługują między innymi następujące orzeczenia:
Osoba pytająca, jak przestać płacić alimenty na dorosłe dziecko powinna zdawać sobie sprawę, że powyższe orzeczenia Sądu Najwyższego nie przesądzają o decyzji sądu niższej instancji w konkretnej sprawie. Sąd posiada bowiem pewną swobodę decyzji i oceny faktów, a okoliczności sprawy zapewne będą nieco różniły się od tych, których dotyczyły historyczne wyroki i uchwały Sądu Najwyższego. Dobry ekspert prawny po zapoznaniu się z okolicznościami konkretnej sprawy może wstępnie stwierdzić, czy wydanie przez sąd korzystnego wyroku jest w ogóle prawdopodobne.
Osoby pytające, jak zakończyć obowiązek alimentacyjny powinny również wiedzieć, że korzystne dla nich stanowisko sądu będzie efektem postępowania – często prowadzonego nawet w dwóch instancjach sądowych. Konkretniej rzecz ujmując, konieczne będzie wytoczenie powództwa o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. W takiej sytuacji wymagane jest złożenie pozwu przeciwko dorosłemu już dziecku, które wciąż pobiera alimenty.
Cała ścieżka działania dla osoby, która chce pozbyć się obowiązku alimentacyjnego względem dorosłego dziecka wygląda zwykle następująco:
Warto wiedzieć, że sąd może orzec o wygaśnięciu alimentów wobec dorosłego dziecka nawet z datą wsteczną. Ekspert prawny wyjaśni, kiedy takie rozwiązanie jest dopuszczalne
