Umorzenie postępowania egzekucyjnego oznacza spokój od komornika?

Krajowe przepisy regulujące egzekucję należności na rzecz wierzyciela wskazują, że w pewnych okolicznościach możliwe jest umorzenie postępowania egzekucyjnego. Jak nietrudno się domyślić, okoliczności takiego umorzenia muszą być wyjątkowe, bo ustawodawca wspiera wierzycieli w odzyskiwaniu ich należności potwierdzonych wcześniej orzeczeniem sądu. Ze względu na niedostateczną wiedzę wielu osób na temat zasad postępowania egzekucyjnego postanowiliśmy wyjaśnić, kiedy będzie możliwe umorzenie wspomnianej procedury. To ważna kwestia, ponieważ umorzenie postępowania egzekucyjnego stanowi bardzo dobrą wiadomość z punktu widzenia dłużnika i mniej pozytywną dla wierzyciela. Nasz artykuł wyjaśnia, kiedy dokładnie możliwe jest takie umorzenie. Tłumaczymy również, czy umorzenie postępowania egzekucyjnego na zawsze uwalnia daną osobę od kłopotów z komornikiem. 

Umorzenie postępowania egzekucyjnego: możliwe w kilku przypadkach

Kodeks postępowania cywilnego (KPC) na pewno jest tym aktem prawnym, w którym należy szukać informacji o przesłankach umorzenia postępowania egzekucyjnego. Wspomniany kodeks w artykułach 824 – 825 podaje nam dokładnie, kiedy możliwe jest umorzenie postępowania egzekucyjnego. Poniżej zaprezentujemy pełną listę sytuacji uzasadniających umorzenie. Warto jednak najpierw zwrócić uwagę, że podana lista przesłanek umorzenia ma charakter zamknięty. Oznacza to, że umorzenie postępowania egzekucyjnego nie może mieć miejsca w innych sytuacjach. Dotyczy to obydwu wariantów umorzenia, czyli z urzędu lub na wniosek wierzyciela albo dłużnika.

Wedle artykułu 824 kodeksu postępowania cywilnego, umorzenie postępowania egzekucyjnego z urzędu jest uzasadnione jeśli:

• egzekucja nie należy do organów sądowych (tzn. postępowanie egzekucyjne powinny prowadzić organy administracji publicznej)
• jedna ze stron (wierzyciel lub dłużnik) nie ma zdolności sądowej
• egzekucja nie jest dopuszczalnaze względu na jej przedmiot lub na osobę dłużnika
• oczywisty wydaje się koszt egzekucji wyższy niż to, co można by z niej uzyskać
• umorzenie uzasadnia bezczynność wierzyciela, który w czasie 6 miesięcy nie dokonał żadnej czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego wcześniej postępowania
• doszło do prawomocnego pozbawienia tytułu wykonawczego klauzuli wykonalności lub orzeczenie, na którym bazuje klauzula wykonalności zostało uchylone albo utraciło moc
• egzekucja została skierowana przeciwko osobie niebędącej dłużnikiem (według klauzuli wykonalności) i sprzeciwiającej się działaniom komornika
• prowadzenie egzekucji jest w sposób oczywisty sprzeczne z treścią tytułu wykonawczego

Umorzenie postępowania egzekucyjnego z urzędu leży w gestii komornika, który wydaje stosowne postanowienie w tym zakresie. Takie postanowienie podaje podstawę prawną umorzenia i rozstrzyga o kosztach postępowania egzekucyjnego.

Egzekucja może również zostać umorzona na wniosek strony 

Umorzenie egzekucji na wniosek ma taki sam skutek jak umorzenie z urzędu. Warto zatem wiedzieć, że umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek jest możliwe w następujących sytuacjach:

• wierzyciel złożył odpowiedni wniosek (w przypadku postępowania egzekucyjnego wszczętego z urzędu lub na żądanie właściwego organu, wniosek wierzyciela musi być najpierw zaakceptowany przez sąd lub wspomniany organ)
• wierzyciel posiada zastaw zabezpieczający całe roszczenie, a egzekucja nie jest skierowana do przedmiotu zastawu
• dłużnik składający wniosek udowodnił, że roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji, a wierzyciel nie potrafił wykazać, że miało miejsce zdarzenie przerywające bieg terminu przedawnienia

W praktyce dość częstym powodem umorzenia postępowania egzekucyjnego jest brak majątku o wartości przewyższającej koszty egzekucji. Nierzadkie są również sytuacje, w których dłużnik umiera. W odpowiedzi umarza się postępowanie na skutek braku zdolności sądowej dłużnika albo zawiesza ze względu na konieczność wyjaśnienia spraw spadkowych. Pierwszy wariant (umorzenie postępowania egzekucyjnego) jest stosowany jeśli dłużnik zmarł jeszcze przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego. Natomiast zawieszenie postępowania egzekucyjnego do czasu jego ponownego podjęcia z udziałem spadkobierców to rozwiązanie przewidziane na wypadek śmierci dłużnika w czasie trwania postępowania (zobacz artykuł 819 kodeksu postępowania cywilnego).

Po umorzeniu postępowania dłużnik wcale nie będzie miał spokoju 

Już wcześniej wspomnieliśmy, że umorzenie postępowania egzekucyjnego stanowi dobrą wiadomość dla dłużnika. Taka sytuacja oznacza bowiem przynajmniej czasowe wytchnienie od czynności egzekucyjnych. Warto jednak pamiętać, że umorzenie postępowania egzekucyjnego nie jest równoważne z umorzeniem długów lub ich przedawnieniem. Umorzenie egzekucji nie pozbawia wierzyciela możliwości ponownego jej wszczęcia w granicach obowiązującego prawa. Co ważne, umorzenie postępowania egzekucyjnego nie może naruszać praw osób trzecich, co przed swoją decyzją bada komornik. Decyzja o umorzeniu egzekucji skutkuje uchyleniem dokonanych czynności egzekucyjnych i powiadomieniem przez komornika osób trzecich o tej decyzji (chodzi m.in. o pracodawcę i bank dłużnika).