Powołując się na raport roczny Coface Niewypłacalności firm w Polsce w 2021 r. zauważa się, że w Polsce było w tym okresie 2125 firm o statusie “niewypłacalna”. Natomiast według danych z końca grudnia 2021 r. sądy ogłosiły postanowienia o upadłości i restrukturyzacji 935 przedsiębiorstw. Jest to 5,5% wzrost w stosunku do roku 2020 r. Należy jednak dodać, że aż 1190 firm skorzystało z nowego, pozasądowego, uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu, które było ogłaszane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, nieogłaszane przez Sądy. Takie rozwiązanie wprowadzone zostało w ramach Tarczy 4.0, na czas trwającej pandemii.
Co do postępowania restrukturyzacyjnego, jest to forma ochrony dla firm, które mogą skorzystać z tego narzędzia, stając przed widmem bankructwa. W ramach uzdrowienia firmy zawiera ona układ z wierzycielami, co pozwala na zachowanie majątku przedsiębiorstwa i redukuje jej zobowiązania.
Punktem wyjściowym dla zrozumienia zasadności restrukturyzacji firmy będzie opisanie jej jako procesu, który analizuje różnego rodzaju przestrzenie przedsiębiorstwa – kapitałową, zarządczą czy majątkową. Celami nadrzędnymi wnikliwie przeprowadzonych obserwacji jest ustalenie powodów powstania złej kondycji ekonomicznej firmy, a także przywrócenie pozytywnych relacji z wierzycielami i wdrożenie programu naprawczego. W rezultacie wymienionych działań firma ma zwiększyć swoją efektywność oraz potencjał w kontekście konkurencyjności w swoim segmencie rynku.
Jeśli zobowiązania finansowe przedsiębiorstwa są już zbyt wysokie, a przychody nie wystarczają na ich pokrycie, restrukturyzacja jest kołem ratunkowym dla firmy. Ochroni ją ona przed upadłością, dzięki temu, że zawarty zostanie układ z wierzycielami, a w sytuacji bez wyjścia przeprowadzone zostaną działania sanacyjne. Co więcej, restrukturyzacja przedsiębiorstw może także korzystać z zewnętrznego finansowania.
Postępowanie układowe, które regulowane jest przez Prawo restrukturyzacyjne, ma więc uzdrowić firmę zagrożoną niewypłacalnością lub wręcz niewypłacalnej, pozwala zyskać niezbędny czas na finansową odbudowę oraz poprawę kapitału, który będzie szansą na dalszy rozwój przedsiębiorstwa. Prawo restrukturyzacyjne przewiduje cztery formy postępowań restrukturyzacyjnych. Czynnikami determinującymi tę czy inną formę naprawczą będą przede wszystkim kondycja i stan przedsiębiorstwa. W tej kwestii bezcenną pomocą może okazać się doradca restrukturyzacyjny.
Wprawdzie restrukturyzacja jest możliwa do procedowania w większości przedsiębiorstw, jednak nie jest ona dopuszczalna we wszystkich firmach. By móc zabiegać o restrukturyzację, należy spełniać jeden z kilku wymogów.
Prawo restrukturyzacyjne
funkcjonuje na gruncie ustawy. Zatem postępowanie restrukturyzacyjne jest możliwe do przeprowadzenia w rozumieniu definicji wprost wynikającej z kodeksu cywilnego. Firmy, które mogą ubiegać się o postępowanie naprawcze to:
osoby fizyczne, które prowadzą JDG (jednoosobową działalność gospodarczą),
osoby prawne, czyli spółki z o.o. czy spółki akcyjne,
jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (ułomne osoby prawne) – będą to spółki komandytowe, spółki partnerskie, spółki komandytowo-akcyjne, czy spółki jawne,
spółki z o.o. i spółki akcyjne, które nie prowadzą działalności gospodarczej,
wspólnicy spółki partnerskiej,
wspólnicy osobowych spółek handlowych.
Restrukturyzacja przedsiębiorstw
przebiega w czterech różnych formach. Dostępne są trzy postępowania sądowe i jedno pozasądowe:
postępowanie o zatwierdzeniu układu – jest to postępowanie prowadzone poza sądem. Doradca restrukturyzacyjny inicjuje cały proces, podpisując stosowną umowę. Ten rodzaj postępowania jest możliwy do realizacji, jeśli suma wierzytelności spornych jest niższa niż 15% sumy wierzytelności przedsiębiorstwa,
przyspieszone postępowanie układowe – dłużnik ma możliwość zawarcia układu w trybie uproszczonym po sporządzeniu i zatwierdzeniu całego spisu wierzytelności. Wymaga udziału sądu. Tak samo jak w pierwszym przypadku suma wierzytelności nie może być wyższa niż 15%,
postępowanie układowe – ten rodzaj postępowania daje szansę dłużnikowi na zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Sporne wierzytelności mogą wynosić maksymalnie 15%,
postępowanie sanacyjne – jest to najbardziej złożona forma postępowania restrukturyzacyjnego i wchodzi w życie jeśli zauważalne są powody, dla których firma miałaby ogłosić upadłość. Układ zawiera się po sporządzonym spisie wierzytelności.
Podsumowując korzyścią najistotniejszą i nadrzędnym celem, który firma powinna osiągnąć realizując restrukturyzację, jest uniknięcie upadłości oraz odzyskanie płynności finansowej. Postępowanie naprawcze ma chronić firmę przed agresywnymi działaniami wierzycieli, m.in. poprzez wstrzymanie postępowań egzekucyjnych, a także pozwala zyskać czas konieczny do wprowadzenia niezbędnych zmian oraz dodatkowe źródła finansowania.
