Pożyczki pozabankowe cechują się nie tylko łatwością pozyskania pieniędzy, ale również relatywnie wysokim kosztem korzystania z udostępnionych środków. Kolejne przepisy “antylichwiarskie” oczywiście ograniczyły poziom kosztów pozaodsetkowych i tym samym poprawiły nieco położenie konsumentów. Wspomniane regulacje nie zmieniły jednak zasadniczo sytuacji – mimo ich obowiązywania pożyczki pozabankowe (zarówno pożyczki ratalne, jak i tak zwane chwilówki) są nadal wyraźnie droższe niż pożyczki oraz kredyty z banków. Trudno się więc dziwić, że pozabankowi pożyczkobiorcy szukają sposobów na obniżenie poniesionych kosztów. Jeśli weźmiemy pod uwagę zwrot prowizji, chwilówki wydają się najlepszym możliwym celem takiej operacji. Pożyczki pozabankowe cechują się bowiem wysokimi prowizjami. Wyjaśniamy, jak pożyczkobiorcy mogą uzyskać taki zwrot prowizji, a także jak działa sankcja kredytu darmowego. Na końcu artykułu zamieściliśmy odpowiedzi na często zadawane pytania (FAQ).
Na wstępie warto przypomnieć o pewnej kwestii, która wydaje się bardzo ważna jeśli analizujemy zwrot prowizji chwilówki lub innej pożyczki pozabankowej. Mianowicie, pożyczki pozabankowe są objęte przepisami konsumenckimi na takich samych zasadach jak na przykład kredyty gotówkowe z banków i SKOK-ów. Mówiąc o przepisach konsumenckich, mamy na myśli przede wszystkim ustawę z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. 2011 nr 126 poz. 715). Wspomniany akt prawny zawiera przepisy mówiące o dwóch rozwiązaniach, które mogą zapewnić zwrot prowizji chwilówki.
Chodzi o zwrot prowizji w związku z wcześniejszą spłatą, a także zwrot kosztów pożyczki związany z zastosowaniem sankcji kredytu darmowego. Poniżej opisujemy zasady obydwu tych rozwiązań prawnych. Są one szczególnie ciekawym wariantem w przypadku pożyczek pozabankowych. Przypomnijmy bowiem, że takie pożyczki nie tylko cechują się wysokim poziomem kosztów, ale również dużym udziałem prowizji w sumie wynagrodzenia pożyczkodawcy.
Jeżeli chodzi o zwrot prowizji chwilówki lub innej pożyczki pozabankowej, to warto odwołać się do artykułu 49 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. 2011 nr 126 poz. 715). Obecnie brzmienie tego przepisu już nie wzbudza wątpliwości. Przypomnijmy, że zgodnie z nim spłata całości kredytu przed terminem umownym skutkuje tym, że całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o koszty dotyczące okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy (nawet jeśli konsument poniósł odliczane koszty przed tą spłatą). Opisywana zasada znajduje odpowiednie zastosowanie do spłaty części kredytu przed terminem określonym umową.
Wspomniane wątpliwości związane z artykułem 49 ustawy o kredycie konsumenckim dotyczyły tego, czy kredytodawca lub pożyczkodawca ma obowiązek zwracać również proporcjonalną część pobranych wcześniej prowizji. Firmy pożyczkowe argumentowały oczywiście, że zwrot nie powinien obejmować prowizji, co było zgodne z ich interesem. Warto jednocześnie pamiętać, że art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim faktycznie nie jest do końca precyzyjny. Poza tym nawet w polskich sądach zdarzały się wyroki niekorzystne dla konsumentów (przykład: V Ca 914/18). Sytuację na korzyść kredytobiorców oraz pożyczkobiorców rozstrzygnął Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 września 2019 r. (w sprawie C-383/18).
Wspomniany wyrok TSUE przesądził, że zwrot prowizji chwilówki, a także innej pożyczki pozabankowej jest uzasadniony. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdził, że prawo konsumenta do obniżki całkowitych kosztów kredytu konsumenckiego w razie wcześniejszej spłaty tego zobowiązania obejmuje wszystkie nałożone na konsumenta koszty (w tym różnego rodzaju prowizje). Proporcjonalne rozliczenie wszystkich kosztów w razie wcześniejszej spłaty stało się już standardem i większość firm pożyczkowych go przestrzega. Wciąż mogą jednak zdarzyć się pożyczkodawcy, którzy próbują wykorzystać niewiedzę klienta lub liczą na brak jego determinacji.
W konfrontacji z takimi nierzetelnymi firmami pożyczkowymi może pomóc dobry ekspert prawny (np. dobry prawnik Warszawa). Udzieli on wsparcia nie tylko na etapie sporu sądowego. Wspomniany ekspert pomoże też złożyć reklamację u pożyczkodawcy lub skierować wniosek do Rzecznika Finansowego. Poza tym specjalista prawny może zaoferować wyliczenie kwoty należnego zwrotu prowizji. W Internecie co prawda znajdziemy kalkulatory wyliczające zwrot prowizji chwilówki, lecz wiele osób woli, aby kwotę możliwą do odzyskania potwierdził ekspert.
Nasze wcześniejsze artykuły zwracały już uwagę na inny, oczywiście zgodny z prawem sposób obniżenia niemałych kosztów pożyczek pozabankowych. Chodzi o wykorzystanie tak zwanej sankcji kredytu darmowego. To rozwiązanie również bazuje na ustawie o kredycie konsumenckim. Tym razem chodzi jednak o artykuł 45 wspomnianego aktu prawnego. Mówi on, że konsument ma możliwość uniknięcia dalszych kosztów kredytu konsumenckiego i domagania się zwrotu ewentualnie nadpłaconych kwot w razie poważnych zaniedbań kredytodawcy/pożyczkodawcy. Sankcja kredytu darmowego gwarantująca zwrot prowizji chwilówki, a także wszystkich pozostałych kosztów pożyczki pozabankowej ma zastosowanie jeśli pożyczkodawca złamał przepisy dotyczące:
Jeżeli stwierdzono inne naruszenie praw konsumenta, to sankcja kredytu darmowego nie powinna mieć zastosowania. Tym samym zwrot prowizji z chwilówki, a także pozostałych kosztów pożyczki będzie niemożliwy. Ustawodawca zadbał o to, żeby sankcja kredytu darmowego nie była wykorzystywana jako łatwy sposób na uniknięcie kosztów pożyczkowych/kredytowych. Konsument stwierdzający, że są podstawy do zastosowania sankcji kredytu darmowego, składa pożyczkodawcy odpowiednie oświadczenie pisemne i czeka na reakcję.
W praktyce dość często spór z firmą pożyczkową (o sankcję kredytu darmowego) przenosi się jednak na wokandę sądową, co oznacza konieczność skorzystania ze wsparcia eksperta prawnego. Do dobrego prawnika warto zgłosić się nieco wcześniej, gdyż taki specjalista może orzec, czy istnieją w ogóle podstawy do wnioskowania o zwrot kosztów pożyczki. Pamiętajmy, że sądy nie zawsze wydają wyroki po myśli konsumentów, a nieuzasadniony pozew będzie skutkował jedynie koniecznością poniesienia przez powoda (konsumenta) kosztów procesowych.
Do kiedy trzeba złożyć oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego?
Określony przez ustawę o kredycie konsumenckim roczny termin na złożenie oświadczenia przez konsumenta dotyczącego sankcji kredytu darmowego należy liczyć od momentu ostatecznego wykonania umowy, czyli rozliczenia kredytu. Pod tym pojęciem rozumiemy nie tylko ostateczną spłatę kredytu konsumenckiego (w tym pożyczki pozabankowej) z wliczeniem ewentualnych odsetek za spóźnioną spłatę, ale również zwrot ewentualnych nadpłat przez pożyczkodawcę.
Czy sankcja kredytu darmowego zapewnia zwrot prowizji chwilówki oraz wszystkich innych kosztów związanych z taką pożyczką?
Dzięki prawidłowemu wykorzystaniu przepisów, które mówią o sankcji kredytu darmowego, pożyczkobiorca może uzyskać zwolnienie ze wszystkich kosztów – poza odsetkami za opóźnienie, a także kosztami ustanowienia zabezpieczenia kredytu. Większość kosztów pożyczek pozabankowych stanowią prowizje i podlegają one całkowitemu zwrotowi.
Po co ubiegać się o zwrot prowizji chwilówki (po wcześniejszej spłacie), skoro sankcja kredytu darmowego zapewnia większe korzyści finansowe?
Sankcja kredytu darmowego to rozwiązanie, które można zastosować tylko w ściśle określonych sytuacjach. Jeżeli firma pożyczkowa prawidłowo skonstruowała umowę i nie uchybiła przepisom ustawy o kredycie konsumenckim, to szanse na zwolnienie z wszystkich kosztów będą zerowe. Coraz więcej firm pożyczkowych zwraca baczną uwagę na przestrzeganie przepisów, bo rynek stał się bardziej profesjonalny.
