Postępowanie o zatwierdzenie układu to jedno z czterech postępowań restrukturyzacyjnych, które są przewidziane w prawie restrukturyzacyjnym. Tzw. PZU daje możliwość niewypłacalnemu przedsiębiorcy lub zagrożonemu niewypłacalnością przeprowadzenia restrukturyzacji zadłużenia, którą prowadzi się dążąc do zawarcia układu z wierzycielami.
Najistotniejszym celem prowadzenia takiego postępowania jest uniknięcie ogłoszenia upadłości, czyli ostatecznego zamknięcia przedsiębiorstwa. Wypracowanie porozumienia, które będzie definiować zasady spłacania zobowiązań układowych (powstałych przed wszczęciem postępowania), pozwala dłużnikowi wprowadzić naprawcze działania, które poprawią funkcjonowanie firmy, a przede wszystkim wyprowadzą ją z zapaści ekonomiczno-finansowej, wyciągając przedsiębiorstwo z kryzysu.
Najistotniejszą cechą odróżniającą postępowanie o zatwierdzenie układu jest to, że w przeciwieństwie do innych postępowań PZU ma pozasądowy charakter. Cały proces rozpoczyna się od podpisania umowy z wybranym doradcą restrukturyzacyjnym, po czym wyznacza się dzień układowy. Co więcej, wierzyciele zbierają się i oceniają propozycje układowe także poza sądem i bez jego jakiejkolwiek ingerencji. Sąd zaangażowany zostaje dopiero wówczas, kiedy pojawia się potrzeba kontroli przyjętego przez wierzycieli układu. Sąd weryfikuje jego zgodność z prawem, a skuteczność zawartego porozumienia z wierzycielami można określić jako uznaną, jeśli układ zostanie zatwierdzony przez sąd.
Jak już wiemy sąd nie obejmuje kontrolą toku postępowania o zatwierdzenie układu, wobec czego to dłużnik, który chce skorzystać z tego rodzaju postępowania, zobligowany jest do podpisania umowy o sprawowanie nadzoru nad całym przebiegiem postępowania z doradcą restrukturyzacyjnym. Jego rola jest dosyć istotna i obejmuje m.in. wspieranie dłużnika w opracowywaniu planu restrukturyzacyjnego oraz propozycji układowych, a także w sporządzeniu spisu wierzytelności spornych. Współpracuje również z dłużnikiem, zbierając głosy wierzycieli zgodnie z prawem i składa sprawozdanie o możliwości wykonania wypracowanego układu. Sprawozdanie i jego poprawne opracowanie jest bardzo istotne, ze względu na to, że jest brane pod uwagę przy rozpoznawaniu wniosku przez sąd. Doradca restrukturyzacyjny to swego rodzaju pomost pomiędzy dłużnikiem a wierzycielami, ma on informować dłużnika o wszelkich utrudnieniach, które uniemożliwią skorzystanie z tego rodzaju postępowania, udziela też wszelkich informacji wierzycielom, odnoszących się do sytuacji majątkowej dłużnika, co pozwala racjonalniej głosować za przyjęciem układu lub jego odrzuceniem.
Postępowanie naprawcze w opisywanej formie jest możliwe do wykonania tylko w sytuacji, w której suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie jest wyższa niż 15% całkowitej sumy wierzytelności. Jeśli wspomniana suma jest wyższa, to w takim przypadku postępowanie o zatwierdzenie układu nie może być realizowane.
Z tego typu postępowania wyłączone są, w myśl ustawy, podmioty które mają status emitenta obligacji lub dewelopera. Jeśli jednak układ nie obejmowałby wierzytelności nabywców w kontekście przedsięwzięć deweloperskich (w tym wierzytelności zabezpieczonych na nieruchomościach), wówczas PZU jest możliwe do przeprowadzenia.
Dłużnik ma możliwość skorzystania z dwóch form postępowania o zatwierdzenie układu. Jedna z nich charakteryzuje się tym, że dokonywane jest obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego. Tutaj dłużnika chroni swoisty parasol ochronny przed egzekucjami. Natomiast drugi rodzaj PZU nie wymaga dokonania obwieszczenia, wobec czego dłużnik nie jest chroniony przed egzekucjami, jednak może zarządzać on dowolnie swoim majątkiem.
Punktem startowym dla rozpoczęcia PZU jest data zawarcia umowy o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania pomiędzy dłużnikiem a doradcą restrukturyzacyjnym. Nadzorca po podpisaniu umowy obejmuje swoją funkcję i ustala on wówczas dzień układowy. Prawo restrukturyzacyjne określa, że dzień układowy przypada nie później niż jeden dzień i nie wcześniej niż trzy miesiące przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu. Dzień układowy jest więc okresem, który wyznaczyli sobie dłużnik i nadzorca układu (doradca restrukturyzacyjny) na zbieranie głosów wierzycieli. Nie bez znaczenia pozostaje więc rozsądne wyznaczenie dnia układowego, z rzetelnym określeniem poziomu skomplikowania danej sprawy.
Musimy mieć na uwadze to, że ustalenie dnia układowego to bardzo poważna kwestia. Jeśli już zostanie on wyznaczony, nie można go już zmieniać.
Zakończenie procesu restrukturyzacyjnego nie kończy się w momencie, kiedy dłużnik uzyska większość głosów wierzycieli. Jednym z elementów prowadzących do sukcesu jest także konieczność uzyskania zatwierdzenia układu przez sąd. Natomiast najistotniejszą kwestią wydaje się ta odnosząca się do wykonania układu przez dłużnika. To znaczy, że po zebraniu głosów wierzycieli, i zatwierdzeniu układu przez sąd, dłużnik ten układ musi wykonać. Tylko w takiej sytuacji możemy uznać, że restrukturyzacja się powiodła. Widmo upadłości zostało zażegnane, układ wykonany, a firma może ponownie stanąć w szranki z konkurencją z czystą kartą.
